Power BI Gelişmiş Rapor Formatı (PBIR) ile Yeni Bir Dönem
2025-11-19 Abdullah Kise
Power BI, uzun zamandır iş zekâsı ve veri analitiği dünyasında yenilikçi yaklaşımıyla öne çıkıyor. Son dönemde duyurulan Power BI Gelişmiş Rapor Formatı (PBIR) ise bu yenilik sürecinin en dikkat çeken adımlarından biri. Ocak 2026 itibarıyla Power BI Desktop ve Power BI Service üzerinde oluşturulan tüm yeni raporlar varsayılan olarak PBIR formatında kaydedilecek. Mevcut raporlar düzenlendiğinde ise otomatik olarak PBIR formatına dönüştürülecek. Bu durum, Power BI rapor geliştirme ve yönetim sürecinde önemli bir dönüşüm anlamına geliyor.
Bu yazıda PBIR’nin ne olduğunu, neden bu geçişin yapıldığını ve bu dönüşümün bizlere neler kazandıracağına kısaca bir göz atalım.
PBIR Formatı Nedir?
PBIR (Power BI Enhanced Report Format), Power BI raporlarının daha yönetilebilir, daha okunabilir ve geliştirici dostu bir yapıda saklanmasını sağlayan yeni bir dosya formatıdır. PBIR ile birlikte raporun her bileşeni (sayfalar, görseller, bookmark’lar, temalar vb.) kendi ayrı JSON dosyaları içerisinde tutulur.
Bu yaklaşım sayesinde Power BI raporları artık yalnızca görsel bir tasarım ürünü olmaktan çıkıp, yazılım geliştirme prensipleriyle uyumlu bir yapıya kavuşuyor. Böylece hem kaynak kod kontrol sistemleriyle çalışmak kolaylaşıyor hem de büyük ekiplerin aynı rapor üzerinde paralel çalışması mümkün hale geliyor.
Neden PBIR’ye Geçiliyor?
PBIR; esneklik, sürdürülebilirlik ve gelişmiş iş birliği sunan daha modern bir yaklaşımı temsil ediyor. PBIR-Legacy formatı tek bir büyük report.json dosyasına bağlı olduğundan değişiklik takip etmek, sürüm kontrolü yapmak veya raporları otomatik iş akışlarına dahil etmek oldukça zordu.
PBIR bu sorunları ortadan kaldırmak amacıyla tasarlandı. Bu formatın kullanılmasının arkasında üç temel motivasyon bulunuyor:
- Rapor geliştirmeyi kod tabanlı ve sürdürülebilir hale getirmek (Yapay Zeka / LLM Modelleri ve Agentlar ile Tam Uyumluluk)
- Ekip çalışmasını kolaylaştırmak
- Power BI raporlarını DevOps, git ve otomasyon süreçlerine doğal şekilde entegre edebilmek
PBIR Formatının Sağladığı Avantajlar
• Geliştiriciler İçin Daha Güçlü Kaynak Denetimi
PBIR ile birlikte her sayfa, görsel ve rapor bileşeni ayrı bir dosya olarak yönetildiği için dosya karşılaştırmaları, sürüm kontrolü ve değişiklik takibi çok daha şeffaf hale geliyor. Git gibi kaynak kontrol sistemlerinde PBIR dosyalarını incelemek ve yönetmek artık çok daha kolay.
Ayrıca bu modüler yapı, rapor bileşenlerinin yeniden kullanılabilir olmasını da sağlıyor. Örneğin bir görseli, temasını veya yapılandırmasını başka bir rapora kopyalamak artık daha basit bir işlem haline geliyor.
Reporting Services ile çalışanlar bilirler: Bazen yüzlerce raporda küçük de olsa bir değişiklik yapmak gerektiğinde arayüz yerine rapor scripti üzerinde çalışmak çok daha avantajlı olur. Tabi çok daha riskli :)
• CI/CD Süreçleri ile Uyum
PBIR, Power BI raporlarının sürekli entegrasyon (CI) ve sürekli teslim (CD) süreçlerine dahil edilmesine olanak tanıyor. Raporları script’ler veya REST API aracılığıyla otomatik olarak yayınlamak, test etmek ve güncellemek mümkün hale geliyor.
Bu değişiklik, Power BI’ı yalnızca self-service bir analitik aracı olmaktan çıkarıp, modern yazılım geliştirme süreçleriyle uyumlu bir geliştirme platformuna dönüştürüyor.
• Yapay Zekâ ve Otomasyonun Önünü Açan Bir Yapı
PBIR formatının modüler ve şematik yapısı, dış araçların raporları okumasını, analiz etmesini ve düzenlemesini kolaylaştırıyor. Bu durum yapay zekâ tabanlı otomasyon senaryolarının önünü açıyor.
Örneğin:
- Betiklerle toplu düzenlemeler yapılabilir,
- AI destekli kalite kontrol süreçleri tasarlanabilir,
- Rapor bileşenleri otomatik olarak optimize edilebilir.
- Tüm geliştirme ve yönetim agentlar yardımıyla yapılabilir.
Rapor yönetimi, manuel işlerden otomasyon ve asistan tabanlı bir seviyeye doğru evriliyor.
Bu noktada hemen belirtmek isterim ki; her ne kadar LLM modelleri, her geçen gün bizi daha fazla etkilese de, tutarlığın ön planda olduğu yerler başta olmak üzere, LLM model çıktılarını olduğu gibi kullanmayıp, bir taslak olarak görmemiz, geliştirmemiz ve sonuçlara kendi imzamızı atmamız gerekir.
Nereye Doğru Gidiyoruz?
PBIR ile birlikte Power BI ekosistemi artık daha geliştirici dostu, daha modüler ve daha yönetilebilir bir yapıya kavuşuyor. Kodun gücü, iş zekâsıyla birleşerek Power BI’ı modern uygulama geliştirme yaklaşımına daha da yakınlaştırıyor.
Bu dönüşüm; veri ekipleri, BI geliştiricileri, çözüm mimarları ve DevOps ekipleri için yeni fırsatlar sunuyor. Artık Power BI raporları yalnızca bir raporlama aracı değil, aynı zamanda yazılım geliştirme yaşam döngüsünün doğal bir parçası.
PBIR’nin önümüzdeki dönemde Power BI ekosisteminde nasıl bir dönüşüm yaratacağını hep birlikte göreceğiz. Bu geçişe adapte olmak, hem rapor geliştirme süreçlerini iyileştirecek hem de ekiplerin daha ölçeklenebilir bir yapıda çalışmasını sağlayacaktır.
Kaynaklar: